Badania profilaktyczne w raku szyjki macicy

 

Badania profilaktyczne w raku szyjki macicy poprzez wczesne wykrycie stanów przedrakowych mają przede wszystkim na celu przeciwdziałanie wystąpieniu choroby, a jeśli doszło już do jej rozwoju, szybkie i całkowite wyleczenie oraz przeciwdziałanie ujemnym konsekwencjom zaawansowanej choroby. Badania profilaktyczne obejmują okresowe badania ginekologiczne połączone z badaniami przesiewowymi. Badanie przesiewowe (ang. screening) w profilaktyce raka szyjki macicy polegają na wykonaniu u każdej kobiety zagrożonej rozwojem choroby stosunkowo prostych i niekosztownych testów cytodiagnostycznych co umożliwia rozpoznanie raka jeszcze przed pojawieniem się jakichkolwiek dolegliwości.

 

Test cytodiagnostyczny czyli tzw. "Cytologia"

 

Badanie cytodiagnostyczne jest prostym i stosunkowo tanim badaniem przesiewowym umożliwiającym wykrycie zmian nabłonka szyjki macicy, które pozostawione bez leczenia mogłyby doprowadzić do powstania i progresji raka szyjki macicy. Materiał do badania cytologicznego w ramach programu profilaktycznego szyjki macicy jest pobierany z tarczy części pochwowej i kanału szyjki specjalną szczoteczką, która pozwala na pobranie komórek nie tylko komórek nabłonka zgodnie z kryteriami prawidłowej oceny cytologicznej.

 

Technika badania cytodiagnostycznego

 

Materiał cytologiczny zwykle pobierany jest bezpośrednio na szkiełka mikroskopowe i natychmiast utrwalany. Proces utrwalania umożliwia zachowanie obrazu komórkowego po natychmiastowym przerwaniu wszystkich życiowych funkcji komórki. Aby ten cel osiągnąć należy bezpośrednio po pobraniu rozmazu, utrwalić go za pomocą utrwalacza. Przedłużenie czasu jaki upłynął od pobrania materiału do jego utrwalenia powoduje wysychanie materiału, jego obkurczanie się bądź procesy rozpadu uniemożliwiające prawidłowe zabarwienie się i interpretację uzyskanych obrazów. Dlatego też osoby pobierające cytologię są odpowiednio przeszkolone aby niepotrzebnie nie narażać kobiet na konieczność powtórnego badania. Jako utrwalacz w diagnostyce cytologicznej stosowano początkowo 96% alkohol, a obecnie częściej aerozolowe preparaty do utrwalania rozmazów biologicznych. Przed ich późniejszą oceną wykonuje się barwienie przygotowanych preparatów. W wyniku tej dość skomplikowanej procedury komórki warstw powierzchniownych barwią się na kolor różowo-czerwony, a komórki warstw pośrednich zielono-niebiesko. Jądra komórkowe barwią się hematoksyliną na kolor fioletowo-niebieski. Erytrocyty są czerwone, leukocyty mają ciemno barwiące się hematoksyliną jądra i zielonkawą cytoplazmę. O komórkach barwiących się czerwono mówimy, że są eozynochłonne, a o przyjmujących barwę zielono-niebieską cyjanochłonne. Barwienie umożliwia rozpoznanie komórek nieprawidłowych.

 

Opis wyniku badania cytologicznego

 

Obecnie stosuje się bardziej dokładny wzór opisu według systemu Bethesda, który nie tylko informuje o obecności komórek nowotworowych, ale także o procesach zapalnych i zmianach charakterystycznych dla konkretnych wirusów, bakterii czy grzybów. Wynik badania zawsze zawiera:

             I. Oświadczenie na temat przydatności pobranego materiału do oceny cytologicznej.

            II. Ocenę ogólną prawidłowości nabłonka szyjki macicy.

           III. Część opisową obejmującą:

                                           ·   zakażenia

                                           ·   zmiany odczynowe

                                           ·   zmiany nowotworowe w komórkach nabłonkowych

                                           ·   inne zmiany nowotwore

                                           ·   ocenę cytohormonalną